Rodzaje akcji na giełdzie

Inwestowanie w akcje to popularny sposób na pomnożenie kapitału. Istnieje jednak wiele różnych rodzajów akcji, z których każdy wiąże się z innymi prawami i obowiązkami. W tym artykule omówimy najważniejsze rodzaje akcji dostępnych na giełdzie, abyś mógł świadomie podejmować decyzje inwestycyjne.

Popularny podział akcji na rodzaje

Najczęściej stosowane podziały akcji na rodzaje to podział ze względu na formę, na prawa i sposób emisji.

Podział akcji ze względu na formę:

• Akcje imienne: Do 2021 roku istniały w formie papierowych dokumentów, zawierających dane akcjonariusza, takie jak imię i nazwisko, adres, PESEL, liczba posiadanych akcji. Były one chronione przed kradzieżą i zgubieniem, ale ich obrót był bardziej skomplikowany. Obecnie akcje imienne są zdematerializowane, co oznacza, że ​​nie istnieją w formie fizycznej, a ich ewidencja prowadzona jest w systemie depozytowym. Ułatwia to obrót akcjami i zwiększa bezpieczeństwo transakcji.
• Akcje na okaziciela: Do 2021 roku istniały w formie papierowych dokumentów, na których nie było podanych danych akcjonariusza. Posiadacz akcji na okaziciela był jej prawowitym właścicielem. Były one łatwe w obrocie, ale wiązały się z większym ryzykiem kradzieży lub zgubienia. Obecnie akcje na okaziciela nie są już emitowane, a istniejące akcje tego typu zostały automatycznie przekształcone w akcje imienne.

Podział akcji ze względu na prawa:

• Akcje zwykłe: Uprawniają do:
  • Udziału w zyskach spółki (dywidenda): Akcjonariusze otrzymują część zysku spółki proporcjonalnie do liczby posiadanych akcji. Dywidenda może być wypłacana w gotówce lub w formie akcji.
  • Udziału w głosowaniu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy: Akcjonariusze mają prawo głosu w ważnych sprawach dotyczących spółki, takich jak wybór zarządu, zatwierdzenie sprawozdania finansowego, czy zmiana statutu spółki.
  • Udziału w majątku spółki w przypadku jej likwidacji: W przypadku likwidacji spółki akcjonariusze mają prawo do części majątku pozostałego po spłaceniu wszystkich zobowiązań.
• Akcje uprzywilejowane: Mogą dawać pierwszeństwo do:
  • Dywidendy: Akcjonariusze posiadający akcje uprzywilejowane mogą otrzymywać dywidendę przed akcjonariuszami posiadającymi akcje zwykłe. Dywidenda ta może być stała lub zmienna.
  • Udziału w majątku spółki w przypadku jej likwidacji: Akcjonariusze posiadający akcje uprzywilejowane mogą otrzymać wyższą kwotę z tytułu likwidacji spółki niż akcjonariusze posiadający akcje zwykłe.
  • Ograniczone prawo głosu: W niektórych przypadkach akcje uprzywilejowane mogą dawać prawo głosu w niektórych sprawach dotyczących spółki.

Przykład:

• Spółka X oferuje akcje zwykłe i akcje uprzywilejowane. Akcje zwykłe dają prawo do głosu i udziału w dywidendzie, ale nie dają pierwszeństwa do dywidendy ani udziału w majątku spółki w przypadku jej likwidacji. Akcje uprzywilejowane dają pierwszeństwo do dywidendy w wysokości 10% rocznie, ale nie dają prawa głosu.

Ze względu na sposób emisji wyróżniamy następujące rodzaje:

• Akcje serii A: Zwykle oferowane inwestorom instytucjonalnym przed debiutem giełdowym. Inwestorzy instytucjonalni to duże podmioty, takie jak fundusze inwestycyjne, banki, czy firmy ubezpieczeniowe. Akcje serii A mogą być oferowane po niższej cenie niż akcje serii B.
• Akcje serii B: Zwykle oferowane inwestorom detalicznym podczas debiutu giełdowego. Inwestorzy detaliczni to osoby fizyczne, które kupują akcje dla siebie. Akcje serii B mogą być oferowane po wyższej cenie niż akcje serii A.

Mniej popularne rodzaje akcji

Warto wspomnieć też o innych, mniej popularnych rodzajach akcji. Należą do nich:

• Akcje aportowe: Wydawane w zamian za wkład niepieniężny (np. nieruchomości, patenty, know-how) do spółki. Akcje aportowe mogą być przyznawane założycielom spółki jako forma wynagrodzenia za wkład niepieniężny, pracownikom jako część pakietu wynagrodzeniowego, lub innym podmiotom, które wniosły do spółki wartościowe aktywa niepieniężne.
• Akcje pracownicze: przyznawane pracownikom spółki, często po niższej cenie niż rynkowa, lub z dodatkowymi korzyściami, takimi jak prawo do wcześniejszego sprzedania akcji po określonej cenie.
• Akcje złote: dają posiadaczowi specjalne uprawnienia, takie jak możliwość zablokowania ważnych decyzji podejmowanych przez spółkę, niezależnie od liczby posiadanych akcji. Akcje złote są zwykle wykorzystywane do ochrony interesów państwa lub innego inwestora strategicznego.
• Akcje wykupu: dają spółce prawo do odkupienia akcji od akcjonariuszy po określonej cenie. Akcje wykupu mogą być wykorzystywane do różnych celów, takich jak zmniejszenie kapitału zakładowego, zwiększenie płynności akcji, czy nagrodzenie pracowników.

Inwestycje w różne rodzaje akcji

Różnorodność rodzajów akcji pozwala inwestorom na dopasowanie strategii inwestycyjnej do własnych preferencji ryzyka i oczekiwanych zwrotów. Zrozumienie różnic między poszczególnymi typami akcji jest kluczowe dla podejmowania świadomych decyzji inwestycyjnych. Niezależnie od tego, czy szukasz aktywów generujących dochód, takich jak akcje uprzywilejowane, czy też chcesz aktywnie uczestniczyć w życiu spółki poprzez posiadanie akcji zwykłych, ważne jest, aby dokładnie analizować potencjalne inwestycje i ich charakterystyki.

Pamiętaj, że inwestowanie w akcje wiąże się z ryzykiem, a wartość inwestycji może zarówno wzrosnąć, jak i spaść. Zawsze warto skonsultować się z doradcą finansowym przed podjęciem decyzji inwestycyjnych.

Mamy nadzieję, że artykuł ten pomógł Ci zrozumieć, jakie są rodzaje akcji na giełdzie. Chcesz dowiedzieć się więcej na temat działania giełdy i inwestowania? Śledź na bieżąco naszego bloga giełdowego.